آیا یو‌ پی آر دولت‌ها را مجبور به پاسخگویی درباره حقوق دیجیتال می‌کند؟

نوشته : فلاویا فاسیندینی

منتشر شده توسط: Open Global Rights در تاریخ ۲۸ آگوست ۲۰۱۹
 

این مقاله ابتدا در OpenGlobalRights به عنوان یکی از همکاران ویرایشی APC منتشر شد.  

از زمان امضای اعلامیه جهانی حقوق بشر (UDHR) در سال ۱۹۴۸، مردم و دولت‌ها به بحث در مورد حقوق بشر و سوابق کشورشان در مورد آن‌ها عادت کرده‌اند و این در حالی‌ست که مفهوم حقوق بشر به صورت آنلاین امری کاملا تازه است. 

شورای حقوق بشر (HRC) تنها اولین قطعنامه خود را در مورد حقوق بشر در سال ۲۰۱۲ به صورت آنلاین تصویب کرد. با این حال، در سال‌های بعد، ده‌ها قطعنامه در سازمان ملل وجود دارد که به ارتقا، حمایت و بهره‌مندی از حقوق بشر به صورت آنلاین کمک می‌کند. 

بازنگری دوره‌ای جهانی (UPR)، یک فرآیند منحصر بفرد و ایالت‌محور است از سمت دولت که تحت نظارت شورای حقوق بشر است و شامل بررسی سوابق حقوق بشر در تمام ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل می‌شود. بازنگری دوره‌ای جهانی برای هر کشوری این فرصت را فراهم می‌کند تا اعلام کند چه اقداماتی در جهت بهبود وضعیت کشورهایشان انجام داده است. اولین چرخه UPR از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ شکل گرفت. چرخه دوم از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ و در نهایت چرخه سوم از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱. 

یو پی آر می‌تواند روشی مناسب برای این استدلال باشد که حقوق بشر به صورت آنلاین یک فرآیند جهانی است و دولت‌ها را می‌تواند در مورد نحوه برخوردشان با حقوق شهروندان در دنیای آنلاین پاسخگو کند.

نمونه‌های زیادی در دسترس است که منعکس کننده امکان پیشرفت حقوق بشر در دنیای آنلاین و ارتباط آن با فرآیند یو پی آر است. در بنگلادش، مرکز فعالیت‌های اجتماعی و دیگر مراکز تعدادی موارد مربوط به مسایل حقوق بشر را در ارتباط با قتل‌های اخیر فعالان آنلاین، فقدان مداوم آزادی مطبوعات و سانسور‌های از جانب دولت را در بیانیه‌ای مشترک به کشور خود در سال ۲۰۱۸ اعلام کردند، و متعاقبا بسیاری از آن‌ها توسط دولت پذیرفته شد. 

در جریان روند یو پی آر در کامرون، دولت تعدادی توصیه را در قالب بیانیه‌ای مشترک که توسط Access Now، ADISI - Cameroun ،APC و Internet Sans Frontières در رابطه با حقوق تجمعات مسالمت آمیز، انجمن و بیان آنلاین و محدودیت‌های غیر قانونی در دنیای اینترنت و همچنین خدمات اینترنتی و موبایل تهیه شده بود، پذیرفت. 

علاوه بر این، شیلی نیز یکی از نمونه‌های مهم از پیشرفت حاصل از یو پی آر است. سال ۲۰۱۸، یک سال کلیدی در شناخت حقوق اساسی آنلاین، اهمیت آن و لزوم داشتن ابزاری برای ارتقا و محافظت از آن در کشور مذکور به حساب می‌آید. با توجه به سی و دومین جلسه یو پی آر در سازمان ملل، سازمان غیردولتی شیلی به نام Derechos Digitales، به کمک سازمان‌های دیگر وظیفه خود را برای اطمینان از روش‌های حفاظت مردم در دنیای آنلاین به عهده گرفت. اینکه مردم چگونه راه‌های متفاوت حفاظت از حقوق آنلاین خود را تمرین کنند یکی از بخش‌های این توصیه‌ها بود که شیلی دریافت کرد. 

تلاش‌های فراوان نتیجه داد و بسیاری از کشورها توصیه‌هایی مربوط به حقوق آنلاین به ویژه حقوق زنان، محافظت از حریم خصوصی و لزوم بهبود استاندارد در استفاده از فناوری‌های نظارت ارائه کردند. این دستاورد وسیله‌ای را برای شیلیایی‌ها فراهم کرد تا به موضوعات مربوط به حقوق اساسی در فضای مجازی بیشتر بپردازند. 

همانطور که در بالا ملاحظه می‌کنید، فرآیند یو پی آر می‌تواند بر روی بخشی از حقوق آنلاین تاکید کند که جز اساسی حقوق بشر است و همچنین بر روی این موضوع که حقوق همه باید به صورت آنلاین محافظت شود تمرکز  دارد. یو پی آر همچنین می‌تواند شکاف بین آنچه را یک دولت درباره حقوق آنلاین می‌گوید و آنچه در مورد آن‌ها انجام می دهد به اثبات برساند. 

همچنین در اینجا باید تاکید کرد که سایر حقوق بشر در نتیجه نقض حقوق دیجیتال نیز تحت تاثیر قرار می‌گید. به این معنا که یو پی آر می‌تواند کمپین‌های مربوط به حقوق بشر و چالش‌های قانونی را برجسته کند. 

این روند همچنین می‌تواند به درخشان شدن دیگر موضوعات مربوط به حقوق بشر که روزنامه‌نگاری - در کنار دیگر موسسات مربوط به حقوق بشر و جوامع مدنی - در سطح ملی و بین‌المللی در تلاش روبرویی است، کمک کند.  

با این حال، در روند یو پی آر، یکی از برجسته‌ترین چالش‌هایی که سازمان‌های غیردولتی درگیر آن هستند، شنیدن توصیه‌هایی است که به یک اندازه از اهمیت برخوردارند. این توصیه‌ها در طیف گسترده‌ای توسط سازمان‌ها صورت می‌گیرد. این موضوع به این معناست که جوامع مدنی باید بر روی منابع در دسترس خود اعتماد کنند تا بتوانند برای مداخله در این روند دولتی - به دلایل روشن، سیاسی - برای ایجاد ائتلاف‌ها، تهیه گزارش‌هایی مبتنی بر شواهد با پایه و اساس، بررسی و مداخله بر روی توصیه‌ها، مدیریت مشاوره‌هایی در سطح ملی خود را نشان دهند و اگر امکانش بود در ژنو حضور یابند. به جز مواردی که یکی از این سازمان‌های مدنی بودجه دارای بودجه کافی باشد، بسیاری از این فعالیت‌ها غیرقابل دستیابی است. مخصوصا برای موسسات کوچکتر که بدون دریافت کمک و حمایت درست می‌توانند از کل روند دور بیفتند. 

چالش دیگر مختص این است که حتی اگر ایالت‌ها خود را موظف بدانند که مواضع خود را در مورد توصیه‌های دریافت شده بیان کنند، نتیجه بررسی اجباری نیست. این بدین معناست که اثرگذاری یو پی آر برای ایجاد تغییر در سطح ملی می‌تواند بستگی به این داشته باشد که دولت در حال بررسی وضعیت پیشرفت در سابقه حقوق بشر در آن کشور است. 

با این وجود، بازنگری دوره‌ای جهانی مهم است چرا که میزان دسترسی، مشارکت و تاثیر آن بر همه حقوق بشر اهمیت دارد. یو پی آر می‌تواند طیف گسترده‌ای از تعهدات مربوط به حقوق بشر را پوشش دهد، همه دولت‌ها می‌توانند در این روند مشارکت داشته باشند و در دسترس همگان است. این فرآیند روش مناسبی برای استدلال این موضوع است که حقوق بشر به صورت آنلاین جهانی است. و این امر را که دولت‌ها موظف هستند در برابر حقوق شهروندانشان پاسخگو باشند جدی قلمداد می‌کند. 

نتیجه کمک و تجربه APC و حضور ‌آن در روند یو پی آر، مشارکت آن با انجمن حمایتگری شده که توانسته‌ایم دوره‌ای آنلاین و رایگان را در خدمت فعالان و مدافعان حقوق بشر که می‌خواهند در یو پی آر شرکت کنند، تهیه کنیم. این دوره یک خلاصه‌ای از روند بازنگری دوره‌ای جهانی به شما می‌دهد. همچنین می‌تواند به عنوان راهنمایی برای موسسات جوامع مدنی و حقوق بشر باشد. 

فلاویا در پرگامینو دربوئنوس آیرس، آرژانتین زندگی می‌کند. سابقه کاری وی در ارتباطات اجتماعی است و در حال حاضر مدیر تیم ارتباطات در APC است. او را می‌توانید با این آدرس توییتر بیابید: @APC_News

منبع: https://www.openglobalrights.org/can-the-universal-periodic-review-hold-governments-accountable-on-digital-rights/?lang=English