چرا درستی‌سنجی باید کار همه شود

آیا تا به حال شده که بخواهید یک تصویر یا ویدئویی را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارید تنها به دلیل آن‌که همه در حال به اشتراک گذاشتن آن هستند؟ تنها با کلیک کردن بر روی یک دکمه شما هم در روند این داستان قرار می‌گیرید و تنها با همان دکمه می‌توانید اخبار نادقیق و یا غیرواقعی را به اشتراک بگذارید بدون آنکه متوجه باشید. برای آنکه بفهمید چرا روزنامه‌نگاران و مردمان یک جامعه به کسانی احتیاج دارند که درستی‌سنجی کنند، با محمود غزایل، روزنامه‌نگار www.24.ae و وبلا‌گ‌نویس و راستی‌آزمایی که توانسته در سال‌های اخیر کارهای مهمی انجام دهد، مصاحبه‌ای کرده‌ایم.

 

۱. به چه میزان روزنامه‌نگاران امروزه احتیاج به ابزار درستی‌سنجی دارند؟

یکی از مهارت‌هایی که هر خبرنگار خوبی باید داشته باشد، توانایی تحقیق و کسب اطلاعات دقیق است. ساده‌تر بگویم شما نمی‌توانید مهارت درستی‌سنجی را از مهارت‌های یک خبرنگار مستعد جدا کنید. و با تمام پیشرفت‌های تکنولوژیکی یک فرصت بسیار بزرگ این وسط هست تا هر روزنامه‌نگار و یا هر شخصی بتواند مفهوم واقعی درستی‌سنجی یا راستی‌آزمایی را بهبود ببخشد و آن را به سطوح جدید برساند.

 

۲. آیا ابزار درستی‌سنجی بسته به نوع داستان برای روزنامه‌نگار تغییر می‌کند؟

 اگر شما یک رویداد زنده مانند مناظره‌ای سیاسی را پوشش می‌دهید، پس شما واقعا به ابزاری نیاز دارید که به صورت لایو و یا زنده کار کند، به این معنی که شما نیاز به یک تیم از چک‌کننده‌های واقعی و همینطور به  آماده سازی از قبل محتاجید. تمرکز شما معمولا به سادگی بیان می کند که آیا اطلاعات درست یا غلط.
با این حال، بیایید تصور کنیم شما در حال کار بر روی گزارش تعداد تلفات جنگی در عراق هستید، این واقعیتی‌ست که با زمان بیشتری که در اختیار دارید می‌توانید به اطلاعات بیشتری دسترسی پیدا کنید و یافته‌های دقیق‌تری کسب کنید. روند بررسی واقعی شما در این مورد متفاوت است، زیرا شما می‌توانید به جزئیات بیشتری وارد شوید و می‌توانید توضیح دهید که یافته‌های شما از کجا آمده است.

 

۳. آیا نتیجه روند درستی‌سنجی همیشه درست یا غلط است یا می‌توان نتیجه‌ای خاکستری هم به دست آورد که جایی برای سوال باقی بگذارد؟

من می توانم بگویم که تعصبات شخصی نقش بسیار مهمی در نتایج بررسی پرونده‌ها دارد و روزنامه‌نگاران باید از این که چگونه این تعصب‌ها بر کار آنها تأثیر می‌گذارد، آگاه باشند. مواردی وجود دارد که پاسخ به طور قطع بله یا خیر است و زمانی دیگر وجود دارد که حقیقت به یک تصویر یا داستان خلاصه می‌شود مثل تصویر جکی کندی که در حال گرفتن سلفی‌ است. تصویر یک تصویر واقعی از او است ولی این در حالی‌ست که دست وی توسط فوتوشاپ درست شده است.

 

۴. شما چگونه آگاهی نسبت به درستی‌سنجی را بالا می‌برید و با پخش اخبار غلط مبارزه می‌کنید؟ 

متاسفانه بسیاری از افراد در دنیای آنلاین هستند که اطلاعات غلط به اشتراک می‌گذارند و این‌ها تنها برای آنکه اولین نفر باشند که این خبر را به منتشر می‌کنند، دست به این کار می‌زنند، حتی بدون توجه به پیامدهای آن. گاهی اوقات بسیاری از رسانه‌ها نیز گناهکارند.

یکی از راههای افزایش آگاهی این‌ست که ابتدا با به اشتراک گذاشتن شواهد درست، غلط بودن یک خبر را توضیح دهیم. و این چیزی‌ست که در یک سطح شخصی باید انجام شود و نباید منتظر باشیم تا کسی خبر آن را تصحیح کند.

راه دیگر این است که اخبار دروغین را نادیده بگیریم، همه ما باید حقیقت  یک خبر را کنترل کنیم، صرفنظر از اینکه چقدر یک داستان یا تصویر غیر قابل اهمیت باشد، اولین و اساسی‌ترین چیز این است که همیشه از صحت آنچه که به اشتراک گذاشته می‌شود مطمئن باشد. راه ساده و رایگان برای انجام این کار از طریق ابزار تصویر برداری معکوس گوگل است.

درگیر کردن مخاطبان نیز یکی از راه‌هایی‌ست که خبرنگاران می‌توانند در پروسه‌ی درستی‌سنجی از آن کمک بگیرند. به عنوان مثال من تصاویری از یک منطقه جنگی در عراق داشتم اما نمی توانستم موقعیت مکانی دقیق را شناسایی کنم زیرا من با این منطقه جغرافیایی آشنا نبودم و با دسترسی به ساکنان محلی توانستم منابع قابل اطمینان برای اطلاعات را شناسایی کنم.

 

۵. چگونه رسانه‌ها در هنگام به اشتراک گذاری اخبار نادرست اقدامات اصلاحی انجام می‌دهند؟

در جهان عرب به طور خاص قوانین روشن در رابطه با انتشارات آنلاین وجود ندارد و این باعث شده تا تعداد زیادی خطا رخ دهد. چندین بار شده زمانی که رسانه‌ها یک عنوان جعلی یا محتوای یک داستان نادرست را تصحیح کرده‌اند اما لینک نادرست خبر همچنان برای حفظ رتبه بندی آن داستان باقی‌ مانده است. گاهی اوقات آنها ممکن است داستان را حذف کرده و خواننده را مجبور به این کنند که دنبال داستان گم شده بگردد. بهترین سناریو زمانی است که مخاطبان درخواست اطلاعات صحیح را کند و رسانه نیز به آن به طور فعال پاسخ دهد.

 

از اینجا می‌توانید تعدادی از ابزارهای درستی‌سنجی را که در وبلاگ هفته پیش خود منتشر کردیم ببینید و از همین امروز استفاده از آن‌ها را آغاز کنید.

 

آیا می‌خواهید مهارت‌های خود را در روزنامه‌نگاری بیشتر کنید؟ چرا همین امروز در دوره‌های رایگان ما که توسط روری پک‌تراست تدریس می‌شود، ثبت‌نام نمی‌کنید.