ارزیابی سانسور اینترنتی با ابزارهای OONI

انجمن حمایتگری در خرداد ماه امسال آکادمی قطعی اینترنت را راه‌اندزی کرد که شامل ۱۰ دوره است که به ۸ زبان مختلف ارائه می‌شود. این دوره‌ها را کارشناسان سازمان‌های پیشرو طراحی می‌کنند. دوره‌های آکادمی قطعی اینترنت برای فعالان حقوق بشر، روزنامه‌نگاران و به طور کلی کسانی که تحت تاثیر اختلالات و قطعی‌های اینترنت قرار می‌گیرند طراحی شده‌اند.

با همکاری رصدخانه آزاد دخالت در شبکه (OONI) دومین دوره آکادمی قطعی اینترنت را تهیه کردیم. این دوره « ارزیابی سانسور اینترنتی از طریق ابزارهای OONI و داده باز» نام دارد. از طریق این لینک می‌توانید به طور رایگان در این دوره ثبت‌نام کنید.  

با ماریا زاینو، مدرس این دوره، گفتگویی داشتیم تا به ما بگوید در این دوره چه می‌آموزیم.

سوال: این دوره در مورد چیست؟‌

جواب: در این دوره می‌آموزید سانسور اینترنت را چگونه با استفاده از ابزار OONI ارزیابی کنید. 

سوال: اهمیت این موضوع در چیست؟‌

جواب: تقریباً تمام کشورهای جهان به نوعی سانسور اینترنتی را تجربه می‌کنند. آنچه بین کشورهای مختلف متفاوت است، وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی است که در هر کشور مسدود می‌شود و اینکه این مسدود شدن‌ها چه نوع تاثیری در پی دارند. با ارزیابی قطعی اینترنت در سراسر جهان، می‌توانیم صاحبان قدرت را پاسخگو نگاه داریم. 

سوال: این دوره به کار چه کسی می‌آید؟‌

جواب: این دوره برای مدافعین حقوق بشر، روزنامه‌نگاران و محققان طراحی شده است. اما هر کس که به موضوع سانسور اینترنت علاقمند باشد می‌تواند در این دوره شرکت کند و نحوه کار کردن با نرم‌افزار OONI Probe برای بررسی اینکه کدام وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌ها مسدود هستند را یاد بگیرد. OONI یک کامیونیتی جهانی متشکل از صدها هزار کاربر OONI Probe از بیش از ۲۰۰ کشور و قلمرو است‌. کامیونیتی OONI از سال ۲۰۱۲ ( تا انتشار این مطلب) بیش از ۹۰۰ میلیون سنجش شبکه منتشر کرده است که بسیاری از آنها به روشن شدن اشکال مختلف سانسور اینترنتی در سراسر جهان کمک کرده است.

سوال: آیا برای شرکت در دوره به دانش فنی نیاز دارم؟‌

جواب:دانش فنی و تخصصی پیش نیاز شرکت در این دوره نیست. این یک دوره مبتدی است. 

سوال: چگونه نرم‌افزار OONI Probe را نصب کنم؟ 

جواب: این نرم‌افزار را می‌توانید بر روی موبایل (اندروید، آی‌او‌اس و اف-دروید) و دستگاه‌های دسکتباپ (ویندوز، مک و لینوکس) نصب کنید. ویدیوهای این دوره شما را قدم به قدم با زیر و روی این نرم‌افزار، از جمله نحوه نصب آن، آشنا می‌کند. 

سوال: سانسور اینترنتی دقیقا چیست؟‌ 

جواب: سانسور اینترنتی به کنترل یا جلوگیری عمدی از هر چیزی گفته می‌شود که بتوان روی اینترنت به آن دسترسی داشت، آن را منتشر، و یا مشاهده کرد. این شامل مسدود کردن دسترسی به وبسایت‌ها و/یا اپلیکیشن‌های خاص است که از دسترسی کاربران یک شبکه مشخص به سرویس‌های اینترنتی مشخص جلوگیری می‌کند.از آنجایی که سانسور اینترنتی در سطح شبکه‌ای صورت می‌گیرد، ممکن است بین شبکه‌های مختلف و کشورهای مختلف، اشکال متفاوتی به خود گیرد. 

سوال: سانسور اینترنتی چگونه اجرا می شود؟

جواب: سانسور اینترنتی زمانی اتفاق می‌افتد که یک رساننده خدمات اینترنتی (ISP) از دسترسی کاربران شبکه خود به برخی وب‌سایت ها یا اپلیکیشن‌ها جلوگیری می‌کند. معمولاً ISPها دسترسی به خدمات اینترنتی را به پیروی از دستورات دولت و قوانین کشور مسدود می‌کنند. در این دوره جزئیات این‌گونه مسدودسازی‌ها را توضیح می‌دهیم. 

سوال: سانسور اینترنتی را چگونه می‌توان ارزیابی کرد؟

جواب: در ده سال اخیر، تیم OONI تست‌های متعددی برای ارزیابی اشکال مختلف سانسور اینترنتی طراحی کرده‌ است. 

به عنوان مثال، نرم‌افزارOONI Probe دارای تستی به نام “Web Connectivity” است که برای ارزیابی مسدود شدن وب سایت‌ها طراحی شده است. این نرم‌افزار هم‌چنین شامل تست‌هایی برای بررسی مسدود شدن واتس‌اپ، فیسبوک مسنجر، تلگرام و سیگنال است. همه این‌ها به صورت باز مستند شده‌اند. 

سوال: آیا استفاده از OONI Probe ریسک به همراه دارد؟‌

جواب: اجرای OONI Probe می‌تواند برای برخی از کاربران در محیط‌های حساس خطرناک باشد. هرکسی که فعالیت اینترنتی شما را زیر نظر دارد می‌تواند ببیند که شما از OONI Probe استفاده می‌کنید (همان‌طور که استفاده شما از ابزارهای دیگر را نیز می‌توانند رصد کنند)، و تست کردن وبسایت‌های فیلتر شده می‌تواند به خودی خود ریسکی باشد. روی هم رفته، خطرات احتمالی به مدل‌سازی تهدید (threat model) شما، وبسایت‌هایی که تست می‌کنید، و قوانین و مقررات کشوری که شما در آن از نرم‌افزار OONI Probe استفاده می‌کنید، بستگی دارد. طبق اطلاعات ما، کار با OONI Probe تا به حال برای هیچ‌یک از کاربران ما تبعات منفی نداشته است. با این وجود توصیه می‌کنیم که مستندات ما در مورد خطرات احتمالی و اصول داده را مطالعه کنید. 

سوال: اگر از VPN استفاده کنم چه می‌شود؟‌

جواب: اگر OONI Probe را از طریق VPN اجرا کنید، در واقع شبکه خود را اندازه گیری نکرده‌اید، بلکه شبکه ارائه شده توسط VPN را اندازه گیری کرده‌اید – که این شبکه به احتمال زیاد سانسور نشده است. هدف از استفاده ابزاری مانند OONI Probe تشخیص سانسور اینترنتی به شکلی که یک کاربر اینترنتی آن را تجربه می‌کند است و برای این کار بهتر است VPN خود را خاموش کنید.  

برای ثبت‌نام در این دوره می‌توانید هم‌اکنون بر روی این لینک کلیک کنید!

سایر دوره‌های آکادمی قطعی اینترنت نیز را می‌توانید در اینجا ببینید. 

برای اطلاعات بیشتر در مورد آکادمی قطعی اینترنت به اینجا مراجعه کنید.